Το βλέμμα!

Προετοιμαζόμαστε στην επαφή μας με τους άλλους. Ψάχνουμε τα πιο εύστοχα λόγια για να εκφράσουμε αυτά που θέλουμε, χρησιμοποιούμε το σώμα μας ως εργαλείο, ντυνόμαστε κατάλληλα για να παρουσιαστούμε στον άλλον  ... ρούχα, λόγια, σώμα, επιλέγουμε τα κατάλληλα, μέσα από ένα ρεπερτόριο ανάλογα με το τι νιώθουμε ότι θα εκφράσει καλύτερα το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε ...κάτι πάνω μας μένει όμως ακατέργαστο χωρίς δυνατότητα 'σκηνοθέτησης' ....το βλέμμα. Δεν μπορείς να το χειριστείς, να το παραλλάξεις, θα εκφράζει αυτό που είσαι εκείνη τη στιγμή- πολλές φορές ακόμα και αυτό που εσύ ο ίδιος σου δεν ξέρεις. Δε θα κρύψει, δε θα προσθέσει τίποτα πέρα από αυτό που πραγματικά είσαι.

Η εμπιστοσύνη κερδίζεται ή χαρίζεται;

Πόσο στερεότυπη είναι η φράση 'κερδίζω την εμπιστοσύνη'! Σε σημείο που ίσως η λέξη 'εμπιστοσύνη' γίνεται αυτονόητος συνειρμός δίπλα στη λέξη 'κερδίζω' . Κι όμως για τις σχέσεις μας είναι πολύ πιο βοηθητικό όταν η εμπιστοσύνη χαρίζεται αντί να κερδίζεται.

Γονείς: Από τα όρια της οριοθέτησης...στο περιεχόμενο

Η οριοθέτηση στα παιδιά είναι ίσως το πιο συχνό θέμα προβληματισμού για το οποίο θα καταφύγουν οι γονείς στην αναζήτηση βοήθειας από τον ειδικό, μέσα από τη συμβουλευτική γραμμή την οποία θα επιδιώξουν από αυτόν.
'Πώς να κάνω το παιδί μου πιο συνεργάσιμο, πώς θα το κάνω να μη διαπραγματεύεται διαρκώς τα όρια μας, να είναι συνεπές στις υποχρεώσεις του και στα καθήκοντα του, να μην έχει στο μυαλό του διαρκώς το παιχνίδι και όλη αυτή η προσπάθεια μου να μην επιβαρύνει την καθημερινότητα μας μέσα από την ένταση που αυτή μας επιφέρει στο σπίτι;'

Πολύ πιο σπάνια θα πάνε οι γονείς στον ειδικό με αιτήματα του τύπου: 'πώς θα κάνω το παιδί πιο ανεξάρτητο, αυτόνομο, με αυτοπεποίθηση, με δυνατότητα να παίρνει πρωτοβουλίες, να αμφισβητεί, να διερευνά, να έχει ενδιαφέροντα και κίνητρα στην καθημερινότητα.'
Τι συμβαίνει λοιπόν; είναι πιο συχνές οι δυσκολίες οριοθέτησης ή είναι πιο δύσκολες οι απαιτήσεις του γονιού στο θέμα της οριοθέτησης σε σύγκριση με προσδοκίες του σε άλλες δεξιότητες του παιδιού όπως αυτές της ανάπτυξης αυτοπεποίθησης, αυτονομίας, πρωτοβουλίας και κριτικής σκέψης?

Και γιατί αλήθεια ο γονιός να προβληματίζεται συχνότερα με το κατά πόσο το παιδί 'συμμορφώνεται' στους κανόνες λειτουργίας στο οποίο ανήκει (οικογένεια,σχολείο,δραστηριότητες) και σπανιότερα με το κατά πόσο ενεργεί ελεύθερα, αυτόνομα και με κριτική σκέψη σ' αυτό το σύστημα? Πέρα από το κοινωνιολογικό ενδιαφέρον που έχει αυτή η αναρώτηση, μια απάντηση αυθόρμητη φαντάζομαι θα ήταν: 'μα επειδή αυτό έτσι κι αλλιώς το κάνει', και δε θα διαφωνήσω σ' αυτό. Είναι αλήθεια ότι από τη φύση τους τα παιδιά έχουν την επιθυμία να εξερευνήσουν, να δοκιμάσουν, να πειραματιστούν και κατ' επέκταση να αμφισβητήσουν και να καταπατήσουν τις νόρμες λειτουργίας του κάθε συστήματος... η διαφορά κατά τη γνώμη μου είναι ότι αυτό γίνεται μέσα από μια πρόθεση τους να μάθουν τον κόσμο και να γνωρίσουν τον εαυτό τους μέσα από αυτόν....τη στιγμή που δυστυχώς ο ενήλικας περισσότερο αντανακλαστικά θα αντιδράσει αμυντικά σα να απαντάει σε μια πρόθεση του παιδιού να αμφισβητήσει τη δύναμη του και τη δικαιοδοσία του στον έλεγχο των πραγμάτων, προκαλώντας ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα έτσι. Εκείνη τη στιγμή που θα μεταφράσει τις συμπεριφορές του παιδιού ως συμπεριφορές 'που πάνε να του πάρουν τον αέρα'- 'να γίνει το δικό του', θα προβληματιστεί περισσότερο πανικόβλητα για το κατά πόσο οριοθετημένο είναι το παιδί, κατά πόσο ξεκάθαρο του έχει κάνει το 'ποιος κάνει κουμάντο' .

Ποια άλλη μετάφραση θα χωρούσε σε αυτές τι συμπεριφορές του παιδιού πέρα από αυτήν που συνήθως ερμηνεύει ο γονιός ως ανάγκη του παιδιού να γίνει το δικό του; Αν εκείνη τη στιγμή νιώσει ότι το παιδί δεν γίνεται ανυπάκουο αλλά δοκιμάζει, δεν αντιδρά σε αυτά που ο ίδιος προστατευτικά του ορίζει αλλά πειραματίζεται πέρα από αυτά, δεν προσπαθεί να επιβληθεί αλλά να αυτενεργήσει,... και το κυριότερο, αν διαισθανθεί ότι δεν πρόκειται περί μιας προσωπικής μάχης του παιδιού απέναντι του αλλά πρι μιας φυσικής διαδικασίας ανάπτυξής του ....η δική του απάντηση σ' αυτην τη συμπεριφορά του παιδιού, θα ήταν καθοριστικά διαφορετική αλλά και η αναγκαιότητα για οριοθέτηση το ίδιο. Σε μια τέτοια στάση ο γονιός δε θα προβληματιζόταν τόσο για το πώς να βάλει τα όρια στη συμπεριφορά του παιδιού, αλλά για το πώς αυτά τα όρια που όλοι καλούμαστε να σεβαστούμε (συμπεριλαμβανομένου και του γονιού) δε θα κλωνίσουν την ανάγκη του παιδιού να μάθει, να λειτουργήσει ελεύθερα, να εξερευνήσει. Η οπτική αυτή θα θέσει τον γονιό δίπλα στο παιδί που μαζί του αναζητά λύσεις και διεξόδους μέσα σε ένα ορισμένο πλαίσιο αναφοράς και όχι απέναντι του.

Άλλωστε, αυτό δεν κάνει και ο ενήλικας στην καθημερινότητα; Δεν είναι η ίδια η καθημερινότητα μια διαρκή πάλη να καλύψουμε ανάγκες μας μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο που ορίζεται από τις εργασιακές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που ζούμε; Τι θα μας διευκόλυνε σ' αυτήν τη δική μας προσπάθεια να καλύψουμε τις δικές μας ανάγκες στα όρια που θέτει το πλαίσιο των συνθηκών μας αυτών. Σίγουρα το να μας επαναλαμβάνει και να μας υπενθυμίζει διαρκώς κάποιος το πόσο αυστηρά και αμετάκλητα είναι αυτά τα όρια (οικονομικά,εργασιακά κλ.π) δε θα μας ήταν χρήσιμο σε κάτι. Απεναντίας, η επικέντρωση της προσοχής μας σε αυτό θα μας δημιουργούσε μια μόνιμη δυσανασχέτηση και αυτή με τη σειρά της μια ένταση. Περισσότερο χρήσιμη θα ήταν μια βοήθεια για το πώς μπορούμε να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες μας δεδομένων των συνθηκών. Μέσω του παραδειγματισμού; Μέσω της ανταλλαγής απόψεων με κάποιον άλλον; Μέσω της ελευθερίας πειραμαισμού μας στο πεδίο εντός ορίων του πλαισίου μας με τη δυνατότητα να κάνουμε λάθη και να λειτουργήσουμε διορθωτικά? Γιατί να απέχει η μεταχείριση του παιδιού από κάτι τέτοιο. Και το παιδί όπως και εμείς καλείται να εφεύρει τρόπους να κινηθεί σε ένα σύστημα, που αν νομίζουμε ότι εμείς το ορίζουμε εξολοκλήρου είμαστε γελασμένοι. Αυτή η προσπάθεια του παιδιού είναι κοινή με τη δική μας και όχι επιβαλλόμενη από εμάς. Μας μένει λοιπόν να του διδάξουμε τρόπους να πετύχει τους στόχους του και όχι να το περιορίσουμε νιώθοντας τους στόχους του συγκρουόμενους με τους δικούς μας.

Τη στιγμή λοιπόν που το παιδί ζητά περισσότερη ώρα για να παίξει, μπορούμε να διαβάσουμε την ανάγκη του να δημιουργήσει και όχι την ανάγκη του να μας επιβληθεί και να απαντήσουμε σε αυτήν ως τέτοια. Έτσι θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε μαζί του τρόπους που αυτό θα μπορούσε να γίνει δεδομένου του πλαισίου αναφοράς του (καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού) με έναν παρόμοιο τρόπο που και μεις ψάχνουμε διεξόδους τη στιγμή που νιώθουμε κουρασμένοι κατά τη διάρκεια εργασίας μας. Στην αρχή και θα διερευνούσαμε τα περιθώρια μας για άδεια από τον εργοδότη και κατόπιν θα επιθυμούσαμε ένα εργασιακό κλίμα που θα μας έκανε τις δύσκολες στιγμές μας όσο το δυνατόν πιο παραγωγικές, δεδομένης της κούρασης. Κανένας μας δε θα ήθελε έναν εργοδότη που θα τον μάλωνε απλά και μόνο επειδή αποπειράθηκε να διεκδικήσει άδεια. Θα ήταν βοηθητικός ωστόσο αν έδειχνε κατανόηση και βοηθούσε προτείνοτας αλλες συνθήκες για να φέρουμε το έργο μας εις πέρας.

Ας στρέψουμε λοιπόν ως γονείς τη ματιά μας από τα ορια, στο περιεχομενο που υπάρχει μέσα σε αυτά. Και η αναρώτηση 'πώς θα κάνω το παιδί μου πιο πειθαρχημένο στα όρια που ορίζω' ας μετατραπεί σε 'πώς θα επισημαίνω και θα ενθαρρύνω την ελευθερία του παιδιού μεσα στα οριοθετημένα πλαίσια που χαρακτηρίζουν τις ζωές όλων μας'. Μια αναρώτηση σίγουρα πιο δημιουργική και παραγωγική.

Διαβάστε επίσης:
Δύσκολες συμπεριφορές για τον γονιό ... υγιείς για το παιδί

Παιδιά .... ελάτε να φάτε!!

Πώς να αλλάξουμε τον άλλον

Αν το τζίνι σας προσέφερε τρεις ευχές σε ότι αφορά τις σχέσεις σας τι θα ευχόσασταν; Οι περισσότεροι νομίζω θα συμπεριλαμβάναμε μια αλλαγή που έχει να κάνει με τον άλλον … Να γίνει πιο βοηθητικός, πιο συνεργάσιμος, να σταματήσει τη γκρίνια, να γίνει πιο τρυφερός. Όσο όμως δεν υπάρχουν τζίνι και μαγικά ραβδάκια, ο μόνος τρόπος να αλλάξει ο άλλος, είναι η δική μας αλλαγή!

Αποτελεί συνήθεια στην καθημερινότητά μας η αναζήτηση των δυσκολιών μας. Ιδίως στις σημαντικές σχέσεις μας. Και είναι συνήθως πιο εύκολο να εντοπίσουμε ‘τα λάθη’ του άλλου από τα δικά μας, για τον ίδιο λόγο που η παρατήρηση του άλλου είναι πιο εύκολη από την αυτοπαρατήρησή μας. Εντοπίζουμε λοιπόν τα λάθη του άλλου. Επόμενο βήμα; Υπομονή ίσως…. Όσο όμως  ‘υπομένουμε’ τόσο συνήθως αυτό που μας ενοχλεί, ως δια μαγείας γίνεται πιο έντονο. Υπομένουμε εμείς επιμένει πιο έντονα αυτό. Όχι, δεν είναι η κακή μοίρα μας που φταίει, συνήθως αυτό που συμβαίνει στους ‘υπομονετικούς’ ανθρώπους είναι ότι στην προσπάθειά τους να κάνουν υπομονή, προσηλώνουν την προσοχή τους σ’ αυτό που με τόσο κόπο προσπαθούν να υπομείνουν, με αποτέλεσμα να το υπερμεγενθύνουν.  ‘Διαβάζουν’ στη συμπεριφορά του άλλου διαρκώς το λάθος του, καθώς εφόσον βρίσκονται στη ‘μάχη της υπομονής’ πρέπει να δώσουν περιεχόμενο σ’ αυτήν.

Κάποια στιγμή και η υπομονή τελειώνει και τότε αρχίζει η δράση. Η δράση αυτή διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και από σχέση σε σχέση. Επισημάνσεις, παρατηρήσεις, γκρίνια, κριτική, παράπονα, επιθέσεις. Η μορφή της δράσης διαφορετική, το αίτημα όμως το ίδιο: να σταματήσει ο άλλος να κάνει αυτό που κάνει. Τι ακολουθεί; Συνήθως απογοήτευση. Είτε γιατί η προσδοκώμενη αλλαγή του άλλου δεν έρχεται είτε επειδή έρχεται αλλά δε διαρκεί για πολύ.

Γιατί να είναι τόσο κλασσική αυτή η κατάληξη στις προσπάθειες  μας για αλλαγή στις συμπεριφορές του άλλου; Ίσως επειδή το θέμα δεν είναι να γνωστοποιήσουμε στον άλλον τι θέλουμε να αλλάξει. Αν αυτή είναι η πρόθεσή μας, μια απλή αναφορά ή περιγραφή είναι αρκετή. Ίσως ο άλλος όμως να μην αλλάζει, όχι επειδή δεν ξέρει τι μας ενοχλεί, αλλά επειδή δεν μπορεί στις συγκεκριμένες συνθήκες της σχέσης (το ‘δε θέλει’ ας το δούμε λίγο από τη ματιά του ‘δεν ξέρει πώς’).

Το ερώτημα λοιπόν ‘πώς θα αλλάζαμε στον άλλον αυτά που μας ενοχλούν’ μετατρέπεται σε ‘κάνοντας τι θα βοηθούσαμε τον άλλον να τα αλλάξει’. Και έτσι έχουμε αμέσως συμπεριλάβει στην προσπάθειά μας τον εαυτό μας. Η προσδοκώμενη αλλαγή δεν είναι η δική του αλλά η δική μας. Τι θα μπορούσαμε να αλλάξουμε στη δική μας συμπεριφορά ώστε να βοηθήσει στην αλλαγή του άλλου; Τις περισσότερες φορές οι συμπεριφορές που μας ενοχλούν στον άλλον, έρχονται ως απάντηση σε δικές μας συμπεριφορές, οι οποίες δικές μας απαντούν σε προηγούμενες του άλλου … και πάει λέγοντας. Τι θα γινόταν λοιπόν, αν αντί να ψάχνουμε αν η κότα έκανε το αβγό, αποφασίζαμε με μια δική μας αλλαγή να σπάσουμε αυτές  τις αλυσιδωτές συμπεριφορές επικοινωνίας μας; Αν για παράδειγμα, στο φίλο που μας εκνευρίζει με την επιμονή του στο να ακούγεται η γνώμη του, αντί να εναντιωνόμασταν γινόμασταν απλά αδιάφοροι; Ή στη γκρίνια της συζύγου αντί να υπεκφεύγουμε κουρασμένοι, δίναμε βαρύτητα στους μονολόγους της και δείχναμε ενδιαφέρον; Ίσως και τίποτα … σίγουρα όμως αντιδρώντας με τον ίδιο τρόπο όπως πάντα, το ‘ίσως τίποτα’ είναι ‘σίγουρα τίποτα’. Γιατί είναι λιγάκι ανόητο επαναλαμβάνοντας το ίδιο πράγμα να περιμένουμε διαφορετικά αποτελέσματα!

Ενεργητική ακρόαση: Πώς μπορούμε να βοηθούμε κάποιον ‘ακούγοντας’ πίσω και πέρα από αυτό που λέει;

Νομίζω όλοι μας λίγο πολύ αναρωτιόμαστε συχνά κατά πόσο βοηθητικός μας ήταν ο άλλος που επιλέξαμε να μοιραστούμε το πρόβλημα μας. Ή και πόσο βοηθητικοί υπήρξαμε στον άλλον που κατέφυγε σε εμάς για να μοιραστεί το πρόβλημά του. Είτε αυτό έχει να κάνει με μια συντροφική σχέση, είτε φιλική είτε και γονεϊκή.

Η ενεργητική ακρόαση είναι σίγουρα μια διαδικασία πολύ πιο βαθιά και ουσιαστική από αυτό που λανθασμένα αρκετοί ερμηνεύουν ως ‘επαναλαμβάνω τα λόγια του άλλου, χωρίς να τοποθετούμαι’. Είναι ουσιαστικά μια δεξιότητα επικοινωνίας που στηρίζεται στην ενσυναίσθηση (μπορώ να μπω στη θέση του;) στην κατανόηση και αποδοχή του άλλου και στο σεβασμό στη δυσκολία που βιώνει.

Πόσες φορές έχουμε βρεθεί στη θέση του να θέλουμε να βοηθήσουμε τον άλλον και να ‘στίβουμε’ το κεφάλι μας  για να κατεβάσει ιδέες και προτάσεις που μπορεί να φανούν χρήσιμες. Αρκετά συχνά, στην προσπάθειά μας να υπάρξουμε εφευρετικοί διαπιστώνουμε ότι ό, τι και να προτείνουμε απορρίπτεται από τον άλλον γιατί έχει ήδη δοκιμαστεί ή επειδή δεν μπορεί να δοκιμαστεί! Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να είναι στ’ αλήθεια, εφόσον πριν μοιραστεί μαζί μας τη δυσκολία του προφανώς έχει καταβάλει πολύ χρόνο, προσπάθεια και ενέργεια προσπαθώντας να εξαντλήσει ο ίδιος του όλες τις εναλλακτικές λύσεις του. Πώς και πιστεύουμε εμείς ότι μέσα από μια σύντομη συζήτηση θα έρθουμε με μια φαεινή ιδέα που ο ίδιος στην πορεία του δε σκέφτηκε; Δεν αμφισβητώ ότι αυτό κάποιες φορές μπορεί να ισχύσει, σίγουρα όχι όμως στο βαθμό που εμείς θεωρούμε.

Ίσως λοιπόν, να ήταν αρκετά πιο χρήσιμο από το να αναλωνόμαστε στην προσπάθειά μας να συμβουλέψουμε, να προτείνουμε ή και να καθοδηγήσουμε, να μείνουμε στην απόπειρα κατανόησης του άλλου και καθρεφτίσματος αυτού που έχουμε κατανοήσει.

Μέσα από κάθε πληροφορία που μας δίνει ο άλλος στην επικοινωνία μας, πέρα από αυτό που λέει, μπορεί κανείς να διακρίνει και ένα σωρό άλλες πληροφορίες που αφορούν πληροφορίες για το πώς νιώθει σε σχέση μ’ αυτό που λέει, τι προσδοκά, τι φοβάται, ποιες οι αξίες του αλλά και πληροφορίες που έχουν να κάνουν με το τι προσδοκά από εμάς και από τη σχέση μας. Φανταστείτε λοιπόν την πορεία μιας συζήτησης όταν μέσα σ’ αυτό που μας λέει ο άλλος εμείς προσπαθούσαμε να ‘διαβάσουμε’ κάτω από αυτό που λέει και να κάνουμε κάποιες ερωτήσεις γύρω από αυτό ή να μοιραστούμε τις υποθέσεις μας μαζί του.

Εκεί για παράδειγμα, στον ταλαιπωρημένο σύζυγο που γυρνάει από τη δουλειά με τη δήλωση στη γυναίκα του ‘…τα πράγματα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο στη δουλειά’ , η γυναίκα του θα μπορούσε να βομβαρδίσει με διευκρινιστικές ερωτήσεις του τύπου ‘..τι έγινε..πότε …ποιος…..και συ τι είπες’, ή να αρχίσει τις προτάσεις ‘εγώ σου λέω μίλα με το αφεντικό σου επιτέλους’ . Ένας άλλος δρόμος  μέσα από την ενεργητική ακρόαση, είναι απλά να καθρεφτίσει αυτό που ‘διαβάζει’ ‘φαίνεσαι πολύ αγχωμένος και προβληματισμένος…μήπως νιώθεις ανασφάλεια ότι μπορεί να χάσεις τη δουλειά σου;’  Να καταλάβει το μήνυμα της σχέσης ‘μου φαίνεται θες να το συζητήσουμε για να το εκτονώσεις’ ή  και να τον βοηθήσει να προχωρήσει τη σκέψη του ‘τι νομίζεις ότι θα σε βοηθούσε να κάνεις, σ’αυτήν τη φάση;’

Τι συμβαίνει λοιπόν εκείνη τη στιγμή της ενεργητικής ακρόασης; Δίνει η γυναίκα το μήνυμα στο σύζυγο ότι μπορεί να τον καταλάβει και  ορίζοντας αυτό που βλέπει,  τον βοηθά και τον ίδιο να συνειδητοποιήσει τη διάσταση του συναισθήματός του. Δείχνει εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του ίδιου αποστασιοποιούμενη από τις συμβουλές που θα μπορούσε να δώσει και αυτό δημιουργεί ένα κλίμα σεβασμού στη σχέση. Δηλώνει τη διαθεσιμότητά της να ακούσει και να ανταποκριθεί στο βαθμό που ο άλλος θα ζητήσει.

Νομίζω θα συμφωνήσουμε όλοι, ότι πολλές φορές όταν καταφεύγουμε στον άλλον με έναν προβληματισμό μας, δε θέλουμε ούτε να ακούσουμε τη γνώμη του, ούτε την πρότασή του. Πολλές φορές θέλουμε απλά να μοιραστούμε, να νιώσουμε ότι ο άλλος μας καταλαβαίνει ίσως και να ξεμπλοκάρουμε μέσα από την κουβέντα αυτή. Εκεί το να ακούμε ενεργητικά, προσπαθώντας να βάλουμε σε λόγο τα συναισθήματα που αντιλαμβανόμαστε από τον άλλον και τις σκέψεις που ίσως υποθέτουμε ότι υπαινίσσεται, ίσως θα ήταν το πιο βοηθητικό για το πρόβλημα του.  Σίγουρα όμως θα ήταν και πιο επωφέλιμο για τη σχέση μας την ίδια!

Δείτε επίσης: Η εμπιστοσύνη κερδίζεται ή χαρίζεται;

Workshop από 'γίγνεσθαι' Ενεργητική ακρόαση- ενσυναίσθηση

Πώς βοηθούμε τον άλλον, χωρίς να τον καθοδηγούμε; Πώς μέσα από την κουβέντα μαζί του ενεργοποιούμε το δικό του δυναμικό ώστε να επιλύσει τα προβλήματά του; Πώς γινόμαστε ενεργητικοί απλά ακούγοντας;! 

Tο "γίγνεσθαι" εγκαινιάζει διήμερο workshop που αφορά στη δεξιότητα επικοινωνίας της ενεργητικής ακρόασης. Στο workshop θα εξασκηθούμε μέσα από βιωματικές ασκήσεις στη χρήση της ενεργητικής ακρόασης. Η ενεργητική ακρόαση είναι μια δεξιότητα επικοινωνίας, απαραίτητη για τον ψυχοθεραπευτή και σύμβουλο, που οδηγεί στην ανάδειξη του συναισθήματος και στην ενεργοποίησή του δυναμικού του άλλου, αλλά και μια δεξιότητα πολύτιμη για όλες τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς προάγει την ενσυναίσθηση και την κατανόηση του άλλου. 
Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν μέσα από το ρόλο του θεραπευτή, του θεραπευόμενου, του φίλου, του συντρόφου τη λειτουργία της ενεργητικής ακρόασης.

Το workshop θα υλοποιηθεί στο χώρο του "γίγνεσθαι", Μητροπόλεως 109, 2ος όροφος
Σαβ/κύριακο 1-2/6, 
Σάββατο 11:00-13:30 και Κυριακή 11:00-13:30. Κόστος συμμετοχής για τις δύο μέρες 25 ευρώ. Δίδεται βεβαίωση συμμετοχής. 
Η ομάδα θα είναι κλειστή και οι θέσεις περιορισμένες (6 μέλη). Για εγγραφές τηλεφωνήστε στο 6947040929 ή συμπληρώστε την ηλεκτρονική φόρμα στο http://www.kentrogignesthe.gr/index.php/nea-anakoinoseis/item/32-deksiotites-workshop.

Θα δοθεί προτεραιότητα σε όσους συμμετείχαν στο σεμινάριο 'Μοντέλα ψυχοθεραπείας- Μια πρώτη γνωριμία'